Waxyaalaha buugan ku jira
Waxyaalaha buugan ku jira
Buugan MASIIXA waxaa laga
turjumay luuqadda Ingiriiska oo ahaa buug uu qoray L. M. Abdlallah. Wuxuu u
fasaxay idaacadda CODKA WADADA NABADA inay turjunto. Turjumaaddan Soomaaliga
ah waxaa xaq kasta u leh CODKA WADADA NABADA.
Wax alla wixii su’aal, codsi, talla
ama cabasho ah waxaad kala soo xiriiri kartaa cinwaanka boostada 76001 -
00508 Nairobi Kenya; emaylkana waa cwn@alphanet.co.ke ama cwn@email.ro
© 2003 L. M. Abdalla iyo CWN
Axmed wuxuu ka shaqaynayay cafis. Ma sheegi karno inuu shaqadiisa ku faraxsanaa iyo in kale laakiin waxaan ognahay oo keliya inuu la shaqayn waayay sargaalkiisa. Wuxuu ahaa nin u arkay in Axmed iskiisa shaqo u qaban karin. Isla markii qaybta xafiiskaas loo xil saaray shaqo adag, ninkii madaxa u ahaa wuxuu xil iska saaray in wax alla wuxuu Axmed saameeyo uu kor mar ku suubiyo.
"I sheeg wax kusaabsan Ciise, Wiilka Maryam," Axmed ayaa si degan ku codsaday. "Runti waxaan doonaya wax dheraad ah oo kusaabsan isaga."
"Bal eega wanka Ilaan ee
dembiga dunida qaadaya" (Yooxanaa 1:29)
(2)
"Waxaa lagayaabaa inaad taa umalaysid tusaalaha ugu sareyso," ayuu yidhi Xamdi, "Laakiin markasta kan Ilaah u adeego wuxuu jidka Ilaah dadka ugu tusaaleyaa Masiixa, waa sida Ciisaha sara kacay oo nool, wiilka Maryam runti albaabkayagu garaacaya. Wuxuu Kitaabka ku leeyahay:
"Nabadi ha kula jirto" (Asalamu
Caleykum)
"Adiguna nabad hakula jirto"
(Caleykumu Salaam)
"Waxaad i sheegtay markaan wada joognay oo kusaabsanaa Ciise, wiilkii Maryam waxay igu dhalisay waxyaalo badan oo aan ka fikiro" Ayuu ku bilaabay Axmed, isagoo yara fikirayo. "Waxaan u malaynaya inaad ka xumaani doonin, laakiin waxaan qabaa su'aalo badan oo aan doonayo inaad ii jaraabtid ka hore intaanan bilaabin wada hadalkeena kusaabsan Masiixa." Waa yahay, fadlan weydii, ayuu ugu jawaabay Xamdi isagoo xaqiida wuxuu Axmed weydin doono ogeyn.
"Haa, runtii way suurtowda, maxaa yeelay, Ilaah wax kasta way ka suurtowbaan," ayuu ku jawaabay Xamdi, "laakiin taas waxaan ka hadli karnaa marka dambe aan wada kulmi doono"
"Al-salamo Aleykom" (Nabadi ha kula jirto)
"Aleykom al-salaam" (adna ha kula jirto)
Waayo, waxaa jira Ilaah keliya iyo
dhexdhexaadiye keliya oo u dhexeeya Ilaah iyo dadka, waana ninka Ciise Masiix
ah, oo naftiisii dadka oo dhan furasho u bixiyay, oo wakhtigiisii qummanaa oo
markhaati furay. (1 Timoteyos 2:5-6) (1)
“Waxaa jira hal Ilaah iyo hal dhexdhexaadiye, oo noo dhexeeyo inaga iyo Ilaah, Masiixa, kan iisu bixiyay furasho ahaan (fida) dadka oo dhan aawadood, iyo weliba adiguba Axmedow. Bilowgii taarikhda iyo inta dhexdooda, dadka waxay Ilaah ku caabudayeen huraad.”
“Waxaan umalaynayaa inaan fahmayo macnaha waxaad sheegeysid, laakiin waa inaad yara si dheeraad ah u sii macnaysid si aan qumaati macnaha guud u fahmo,” ayuu yidhi Axmed isagoo si buuxda uga fikiraya.
Wax yar kadib Xamdi ayaa jawaabay, Ilaah wuu muujiyay macnaha iyo ujeeda waaqdhaca oo wuxuu ku muujiyay taarikhda, weliba Muuse qoraalkiisii sharciga. Isku aruurinta wax baridda sharciga (Al-sharia) kusaabsan macnaha waaqdhacda inay tahay madaxfurashada dembiga. Oo waxay ku cadahay erayada qoraalkan soo socda:
“Runti, sharciga wuxuu u baahanyahay in wax kasta dhiig lagu miidho, oo haddaan dhiig ladaadin ma jiro dembi dhaaf! (Cibraaniyada 9:22) (2)
“Laakiin dhamaan wax baridaan ku saabsan waaqdhaca maxaa ka qusaya Ciise Wiilka Maryam?” Oo wuu yaabay Axmed. “Waa yahay” ayuu yidhi Xamdi, waa jiraan waxyaalo kale oo la mid ah oo baraayo macnaha huraadka oo waa wax la sii sheegay oo Masiixa kusaabsan. Waxaa kamid ah tan la yidhi markuu Masiixa sunida yimaado waxaa lo bixin doonaa huraadka madaxfurashada dembiyadeena. Xamdi wuxuu qaatay Kitaabka oo wuu furay. Isagoo aayado Axmed tusayo wuxuu yidhi, “Bal iska u arag sida huraadka Masiixa loo macnayay oo nabi Ishacyaah wuxuu qoray wax gaarayo 700 oo sanadood ka hore intuusan Ciise imanin.
‘Sida runta ah wuxuu xambaaratay xanuunyadeennii, wuxuuna qatay murugadeennii, laakiinse waxaynu ku tirinnay mid belaayo ku dhacday, oo Ilaah dilay, oo dhibaataysan. Laakiinse waxaa isaga loo dhaawacay xadguduyadeenna, waxaana loo nabareeyay xumaatooyinkeenna, edbintii nabaadiinadeennana dushiisay ku dhacday, dildillaaciistiina waynu ku bogsannay. Dhammaanteen sidii ido baynu u hallownay, midkeen waluba jidkiisuu u leexday, oo Rabbigu wuxuu isaga dul saaray xumaanteenna oo dhan. Isaga waa la dulmay, waana la dhibay, laakiinse innaba afkiisii ma uu kala qaadin. Isaga sidii wan la qalayo baa loo kexeeyay, oo sidii lax ku aamusan kuwa dhogorta ka xiira hortooda, isagu afkiisa ma uu furin.’ (Ishacyaah 53:4-7) (3)
Axmedas ayaa taabteen oo wuxuu yidhi, “Miyaad leedahay waxyaalahaan waxaa la qoray boqolaal sanadood ka hore dhalashada Ciisse, wiilkii Maryam?” “Haa,” ayuu ku jawaabay Xamdi. “Sida uu nabiga u qoray, waxay ahayd in Masiixu uu ka yimaado qoyska Nabi Da’uud (Nabi Dawoud). Da’uud oo nolaa kumaan sanadood Masiixa ka hor, ayaa bixinaya macnayn dhab ah oo kusaabsan wiilkiisa imaani doono, Masiixa dhimashadiisa uu iskutillaabta ku dhimani doona. Ku dhimashada iskutillaabta waxay ahayd mid tartiib loo dhimanayo oona xanuun badan. Mudo kadib lafaha kan saa lagu dilay iskooday u kala baxayaan, oo tan ka sodow wuxuu u dhimanaya haraad daran. Nabi Da’uud wuxuu qoray:
‘Waxaan u shubmay sidii biyo oo
kale, oo lafahaygii oo dhammuna xubnihii way ka kala bexeen, oo qalbigaygii
wuxuu naqday sidii shamac oo kale, oo wuxuu ku dhex dhalaalay xiidmahayga.
Xooggaygii wuxuu u engegay sidii dheri burburkiisa oo kale, oo carrabkaygiina
daamankayguu ku dhegay, oo waxaad i gelisay ciiddii dhimashada. Waayo, waxaa i
hareereeyay eeyo, oo waxaa hareerahayga isku wareejiyay shirkii
xumanfalayaasha, oo waxay iga mudeen gacmaha iyo cagaha.Lafahaygii oo dhan
waan tirin karaa, oo iyagu way I fiiriyaan oo igu dhaygagan, dharkayga bay
qaybsadaan, oo maradaydana saami bay u ritaan’
(Sabuurrada 22:14-18) (4)
Markuu Da’uud tan qorayay iskutillaab ku dilidda weli ma bilaaban. Mar dambe ayaa la bilaabay oo waxaa istecmaalaayeen Roomaanka wakhtigii Masiixa.”
“Marka waxaad I leedahay sii sheegiddaan oo dhan waxay ku idlaatay Ciise, wiilkii Maryam?” ayuu weydiyay Axmed. “Haa, oo ma ahan tan keliya, laakiin waxaa jiraan kuwa kale oo ku idlaaday Masiixa,” ayuu ugu jawaabay Xamdi.
“Masiixa naftiisa ayaa marar badan qirtay oo wuxuu sheegay inuu u imaaday inuu naftiisa madaxfurasho u bixiyo (fida) oo isaguba wax buu iska sheegay oo uu yiri:
‘Maxaayeelay, Wiilka Aadanahu uma iman in loo adeego laakiin inuu adeego iyo inuu naftiisa dad badan furashadooda u bixiyo.’ (Markos 10:45) (5)
Axmedow, Haatan miyaad fahamtay sida waxbarashada Ilaah oo kusaabsan huradka loo bixiyay dembiga dadka sida Kitaabka oo dhan looga arki karo iyo sida ay gidikoodba Masiixa ugu idlaadeen?” “Xamdiyow,” ayuu yidhi Axmed, “weligay ma aan maqlin tan. Waa wax la yaab leh, mar dhow ayaan kuula soo noqon doonaa su’aalo kale.” “Walaal, iga qaado Kitaabkan hadiyad ahaan,” ayuu yidhi Xamdi. “Ka bilow Axdiga Cusub meesha aad ka heli kartid nolosha Masiixa iyo wax kusaabsan muucjisooyinkiisa la yaabka leh iyo wax bariddiisa.”
“Waad mahadsantahay,” ayuu yidhi Axmed. “Wax badan baan maqlay kusaabsan ‘dadka buugta’ (ahl al-kitab), laakiin weligey ma aan akhrinin buuga. Waxaana aad u jeclahay inaan akhriyo wax baridda iyo muucjisooyinka Ciise, wiilkii Maryam.”
"Al-salamo Aleykom" (Nabadi ha kula jirto)
"Aleykom al-salaam" (adna ha kula jirto)
“Xamdi,” ayuu ku bilaabay Axmed isagoo taxadir leh, “ilaa iyo maalintii isku keen dambaysay, waxaan ka fikirayay Masiixa iyo siduu noloshiisa kafaragud ahaan ugu bixiyay dembiya bani-aadmiga. Laakiin waxaa jira hal shay oo aan doonayo inan ogaado. Dembigu (Al-khatiya) intee buu ka yimid oo sidee bay ku noqotay in bani-aadmiga oo dhan uu qabo dhibka dembiga? Miyaad macnayn kartaa taa?” ayuu cod sare ku weydiyay Axmed.
“Haa, waan u malaynaya,” ayuu Xamdi si taxdir leh ku jawaabay, laakiin waa inaan bilowgii ku soo noqonaa si aan u fahamno meeshuu dembiga ka yimid. Sharciga waxaan ka akhrinaynaa kadib markuu Ilaah dunida iyo bani-aadmi uumay, wuxuu bani-aadmiga dhex dejiyay jannada (janna) markay jannada galayeen, bani-aadmiga asli ayuu ahaa oo wuxuu Ilaah kula nolaa xiriir sax ah. Laakiin sidaadba ogtahay, wax baa dhacay oo taa oo baabi’isay noloshii jannada. Axmed, maxaa dhacay?” “Shaydaan baa yimid oo wax kasta baabi’iyay,” ayuu ku jawaabay Axmed. “Waa sax!” ayuu yidhi Xamdi. Ilaah wuu diiday in dadka ay ka cunaan midhta geedka wax garadka ee wanaaga iyo xumaanta markuu Aadan ku yidhi:
‘Rabbiga Ilaah ahuna wuxuu ninkii ku amray isagoo leh, Geed kasta oo beerta ku yaal wax baad ka cuni kartaa: laakiin geedka aqoonta wanaagga iyo xumaanta waa inaanad waxba ka cunin: waayo, maalintii aad wax ka cuntid hubaal waad dhiman doontaa.’ (Bilowgii 2:16-17) (1)
“Laakiin shaydaanku mas ahaan buu u yimid uuna jarrabay Aadan iyo Xaawo. Ma ay addeecin Ilaah oo waxay cuneen midhtii. Natiijada waxay ahayd mid bani-aadmiga burburin u keentay. Maadama uu dembi galay nolosha bani-aadmiga, qof kasta wuxuu noqday dambiile.
“Runtii qof kasta miyuu dembiile noqday?” ayuu weydiyay Axmed isagoo fikirad xun qabo. “Way igu adagtahay si aan ku aamino taas. Haddii ay run tahay, sidee buu qof kasta dembiile ku yahay?” “Bani-aadmiga wuxuu noqday uun sida midhta uu cunay,” ayuu yidhi Xamdi. “Wuxuu noqday wanaag iyo xumaan isku dhex qasmay. Maraqaarkood waxaad arkaysaa qof oo wax wanaagsan oo la yaab leh suubinaayo oo daqiiqadda kalena waxaad arkaysaa isagoo ku jira waxyaalaha nolosha ugu xun. Oo waxaa laga yaabaa inuu jirankiisa sir ku xado, daqiiqadda ku xigtana waxaad arkaysaa isagoo wax damcaya, isjacayl, ama wax yaala kaleyto oo la xiriira dembiga. Oo sedaad sheegtay Axmedow, dadka oo dhan waxay ladagaalayaan waa dhibkan. Quruun kasta waxay isku deyday inay sharci hagaajiso si ay u xukunto dembi kasta.
Tan ugu daran waxaa weeye dadka dembiilayaal uma aha sababta ay dembaabeen daraadeed, laakiin waxay u dembaabayaan maadama ay dembiilayaal yihiin. Waxay u egtahay inay jirto warshad yar oo dadka ku jirto taa oo bixinayso xumaanta iyo dembiga, soo uma eko?” ayuu yidhi Xamdi oo wuxuu Axmed ku dhaliyay weji su’aal leh.
“Iga raali ahaw haddaan ku idhaahdo sidaad bani-aadmi u macnaysay aad bay dhab u tahay. Runtii dadka waa wax la yaab leh oo ah wanaag iyo xumaan isku qasan.” Ayuu ku jawaabay Axmed. “Laakiin shaydaanku sidee buu meeshan u soo galayaa?”
“Waa yahay, waa dembiga aawadis sida uu shaydaanka awood ku helay inuu amro nolosha bani-aadmiga iyo bulshada,” ayuu ku jawaabay Xamdi.
“Kan mar tijaabiyay Aadan iyo Xaawo isla maanta sidaas ayuu suubinayaa. Weli dadkuu tijaabiyaa si aan ugu sii nolaano dembiga. Shaydanku wuxuu dadka kaga awood badiya dembiga maxaa yeelay, waa dembiga kan Ilaah naga soocayo. Dembi aawadis ayay dunida manta u tahay sida ay tahay. Ilaah wax kasta wuxuu u uumay wanaag, laakiin bani-aadmiga ayaa xumaanta kula gorgortamay shaydaanka oo u ogolaaday inuu dunida soo galo. Tusaalo ahaan waxaan arkaynaa inuu ku soo galay dagaalo, cadaadin, laakiin xaata xiriirka burburay iyo waxyaalo kale oo dadka dhibaato u keena nolashooda ayaa jiraan.”
“Marka ma waxaad i leedahay Ilaah saan ma noo uumin, laakiin dunidu waxay siday tahay u tahay dembiga Aadan awgiis?” Axmed wuu yaabay. “Jaw” ayuu ku jawaabay Xamdina. Dembigu wuxuu bani-aadmiga ku soo galay Aadan, sida qoraalka uu leeyahay:
“Haddaba sida dembigu nin keliya dunida ugu soo galay, dhimashaduna dembiga ugu timid, sidaasaa dhimashadiina u gaadhay dadka oo dhan, waayo, waa la wada dembaabay.” (Rooma 5:12) (2)
“Natiijada ugu darnayd waxay ahayd dhimashada, xagga jidhka iyo weliba xagga ruuxaba” “Dhimashada xagga jidhka iyo xagga ruuxaba aa? Ayuu weydiyay Axmed oo wejigiisa su’aal ka muuqato. “Maxay tahay haddaba macnaha dhimashada ruuxa?”
“Waa yahay, Ilaah wuxuu ninka ku yidhi hadduu midhta cuno waa hubaal inuu dhiman doono,” ayuu ku bilaabay Xamdi. “Maxaa yeelay, Ilaah waa caadil oo markasta wuu ku ficil qadaya wuxuu eraygiisa ku yidhaahso, dhimashada waxay bani-aadmiga u soo gashay in dadka oo dhan ay dhintaan. Laakiin bani-aadmiga xaga ruuxana wuu ka dhintay markuu dembaabay.”
“Sidee bay taa ku dhici kartaa?” Axmed wuu ka jawaabay. “Waayahay, natiijada dembiga waxay ahayd in ninka jannada laga saaro,” ayuu ku jawaabay Xamdi. Waa laga saaray meeshuu Ilaah kula noolaa aslinimada, iin la’aan iyo xiriir wanaagsan. Waxay ku qasabtay in ninka uu kunolaado dibadda jannada. Ninku wuxuu xagga ruuxa uga dhintay markii uu noqday mid laga soocay Ilaaha nool oo Qoduuska ah dembigiisa awgiis. Oo saa darted waa dembiga iyo xumaanta tan bani-aadmiga Ilaah ka soocayso. Waa dembiga awgiis tan haatan nagu kaliftay inaan Ilaah toos xiriir ula lahaanin. Maadama uu Ilaah yahay asli iyo Qoduus, xiriir haba yaraatee mala yeelan karo dembi. Oo saa darted ayaan badbaadiye ugu baahannahay (monajy) inuu naga badbaadiyo wax alla wixii dembiga naga soo gaaray. Axmed, miyaad aaminsantahay in dembiyadaada oo dhan ay meel ku wada qoranyihiin?”
Axmed oo yara yaaban, ayaa ku jawaabay, “waan ogahay taas in labada malaa’igood ee qof kasta dabajoogaan ay qorayaan” “Ilaah wuu ogyahay wax kasta oo nagu saabsan,” ayuu yidhi Xamdi. “Ficil kasta oo wanaagsan iyo ficil kasta oo xunba. Eray kasta, fikir kasta, iyo niyad kastaba. Ilaah wax kasta way u qoranyihiin. Miyaad ogtahay dhinaca uu misaankaada u dhici doono maalinta xukunka (yow al-hisab)?”
“Maya, Ilaah keliya ayaa ogani karo,” ayuu si tartiib ah Axmed ku jawaabay. “Ilaah wuu ku jacaylyahay, Axmedow. Ha ilowbin in wanka Ilaah, Ciise, wiilka Maryam uu qaaday dembiyadeena oo dhan. Wax kasta waa la saamixi karaa,” ayuu si qabooban ku yidhi Xamdi.
Axmed wuu yara fikiray dabadeedna wuxuu weydiyay, “Hadduu Masiixa aad muhim u yahay waa maxay sababta ay Aadan iyo Xaawo fursad ugu helin ay ku maqlaan isaga?”
“Miyaad i rumaysnaysaa hadii aan ku idhaahdo way maqleen Masiixa?” ayuu weydiiyay Xamdi. “Maya, uma malaynayo inay suurta gal tahay inay maqli kareen isaga,” ayuu ku jawaabay Axmed.
“Ilaah wuu jecel yahay dadka wuxuuna doonayaa inuu xiriir la lahaado dadka,” ayuu yidhi Xamdi. Oo waa saa darteed sababta uu ugu hadlay wax ku saabsan Masiixa bilowgii ugu horeyayba. Isla meeshan ay dhibaatadaan ku qabsatay, Aadan iyo Xaawo waxay heleen balan qaad in badbaadiye uu iman doono kan burburin doono awooda shaydanka oo dadka ka sareso. Oo Ilaah wuxuu kula hadlay Aadan iyo Xaawo shaydaanka oo maqlaya:
“Oo colaad baan idin dhex dhigi doonaa adiga iyo naagta, iyo farcankaada iyo farcankeeda; oo madaxaaguu burburin doonaa, adiguna cedhibtiisaad burburin doontaa.” (Bilowgii 3:15) (3)
Kitaabka oo dhan markaan akhrinayno waxaan arkaynaa in wiilasha lagu magacaabo aabbahood, wiilkii Ibraahim, wiilkii Yacquub iyo wax u eg laakiin halkan waxaan arkaynaa in Kitaabka uu ka hadlaayo farcank naageed, oo ma ahan farcan nimeed. Waxay ahayd in qof aan aabbo lahayn yimaado, laakiin wuxuu ahaa inanka naagta. Oo inankan wuu burburin doonaa awoodda shaydaanka ee ka saeyso bani –aadmiga, iyaadoo shaydanku uu isku deyayo isagoo mas ah inuu inanka naagta cedhibta ka qiniino. Tan waa jawda wixii dhacay markuu Ciise, wiilkii Maryan uu noloshiisa u bixiyay sida kafaarogudka dembiga bani-aadmiga .”
“Waan gartay,” ayuu yidhi Axmed. “Waa wax la yaab leh waayo, jaa Ilaah wuu kula sii hadlay dadkii ugu horeyay wax kusaabsan Masiixa. Haddana waay tusaysaa in dulucda Kitaabka oo dhan uu ku salaysanyahay ay tahay Masiixa. Waxaad I siiday waxyaalo badan oo aan ka sii fikiroilaa aan ka kulmayno wakhtiga dambe, Xamdi.
“Nabad hakula jirto” (Al-salamo aleykom)
“Adna hakula jirto” (Aleykom al-salam)
“Aad baan u doonaya inaan wax
barto,” ayuu yidhi Xamdi. Waxaan doonayaa inaan kaa ogaado waxaad u malaysid
Injiilka (Al-Injiil).
“Runtii waa buug ijaacib ah,” ayuu ku jawaabay Axmed iyadoy dhab ka tahay.
“Wax u egba ma aanan akhrinin weligey. Akhriskiisa aad buu u xiiso leeyahay,
waayo, waxaan ka arkay muujisooyinkii Masiixa si dheeraad ah. Iyo wax
baridiisi buurta korkeeda (Wacdintii buurta) waa mid caadinimada ka weyn.
Waxaa laga helayaa fafaahin dheer oo kusaabsan wuxuu leeyahay. Waxaa jiraan
fikirado badan uu dariiqa ku duwaayo markuu na leeyahay aan jaclaano
cadowyadeena oo aan u tukano kuwa na silciya. Oo weliba wax baridiisa kusabsan
tukashada way ka duwan tahay wax alla wixii aan horey u maqlay.Waa inaan
ogolaado in buuga aan aad ugu faidayo, laakiin isla markaasna waxay u egtahay
inaan leeyahay su’aalo badan oo cusub isla sida aan jawaabo badan u helay.
“Wax
la yaab leh baad sheegeysaa,” ayuu yidhi Xamdi isagoo yara qoslaayo. Bal aan
ka bilowno su’aashaada kowaad.”
“Waa
yahay,” ayuu yidhi Axmed, Injiilka muxuu uga bilaabanaya farcanka
kabilaabato Ibraahim ilaa Da’uud iyo ilaa Masiixa?”
Kadib
markuu mudo ka fikiray ayuu Xamdi weydiyay, “Miyaad xusuusata wixii aan
horay ugu hadalnay, inaan nidhi Kitaabka waa buugag kala duwan oo na kala
maarmin inay isku yaalaan mooyaane oo waxaan aragnay inay jirto hal duluc inay
dhex socoto buuga oo dhan?”
“Haah,
waan xusuusta,” ayuu ku jawaabay Axmed. “Miyaad xusuusataa dulucda waxay
ahayd?” “Al-Masih
(Masiixa),”
ayuu ku jawaabay Axmed. “Jawaabta su’aashaada waxay ku tiirsantahay
dulucdaas,” ayuu ku ydhi Xamdi. “Sida ay nabiyada qoreen, Masiixa waxay
ahayd inuu noqdo wiilka Da’uud iyo weliba wilka Ibraahim.”
Axmed
wuu ka fikiray wuxuu Xamdi u sheegay oo wuxuu ku yidhi, “waxaad sheegtay waa
wax layaab leh, laakiin kistoo ma yara macnayn kartaa sii sheegidda kala duwan
ee ay nabiyada sheegeen?” Markuu mudo yara dheer aamusnaaday Xamdi wuxuu
yidhi, “Waxaa dhacday maalin laga joogo afar kun oo sanadood, in Ilaah uu la
hadlay Ibraahim, kan loo yaqaano saaxibka Ilaah (khalil Allah).
Waxay ahayd weli intuu Ibraahim naagtiisii hore qabay, oo Ilaah wuxuu isaga
siiyay balan macna weyn u lahaani doonto bani-aadmiga oo dhan. Bal aan haatan
ka akhrino sharciga ama qoraaladii Muuse oo waxaa qoran sidatan:
“Rabbigu
wuxuu Ibraahim ku yidhi, Ka tag waddankaaga, iyo xigaalkaaga, iyo reerka
aabbahaaba, oo dalka aan ku tusi doono u kac. Oo quruun wen baan kaa dhigi
doonaa, oo waan ku barakadayn doonaa, magacaagana waan weynayn doonaa; oo
waxaad noqon doontaa barako; oo waan barakadayn doonaa kuwa kuu duceeya, kan
ku habaarana waan habaari doonaa: oo qabiilooyinka dhulka oo dhammu adigay
kugu barakoobi doonaan.” (Bilowgii 12:1-3)
(1)
“Ilaah
wuxuu u yeedhay nin aan ilma dhalin in kasta uu guur lahaa sanado badan. Ilaah
wuxuu isaga ka balan qaaday dhul. Oo Ilaah wuxuu isaga ka dhigi doonaa quruun
weyn. Magaciisana wuxuu noqonayaa mid caan ah. Waxyaalahaan oo dhan Ilaah si
cadaan ah ayuu u idleyay. Laakiin tan ugu xusuuska badan waxay ahayd in
Rabbiga dadka oo dhan ee dunida ku noolay Ibraahim ku barakoobi doonaan.
Balantaan waxaa ku jirtaa balantii Masiixa. Oo dunida oo dhan isagay ku
barakoobi doontaa. “Laakiin sidee baad ku ogaani kartaa in balantaas ay
tahay Masiica oo ay eheen qof kale?” ayuu weydiyay Axmed oo yaabsan.
“Waxaan dhihi karnaa way soo cadaanaysaa aayarkoo inta aan shanta buug uu
Muuse qoray aan akhrinayno,” ayuu ku jawaabay Xambi. Wakhtigiiba Ibraahim
wuxuu helay laba wiil,mid wuxuu ka helay islaantiisa Saharo oo lagu magacaabay
Ishxaaq (Ishaq),
oo mid kalena wuxuu ka helay adeegtadii Sahar oo la ydhaahdo Xaggar (Hajar), oo isaguna waxaa lagu magacaabay Ismaciil (Ismail).
Oo in kasta uu Ilaah Ismaciil barakadeyay, ka hore intuu Ishxaaq dhalanin, in
uu ydhi balantii Masiixa Ishxaq ku imanaysay way buuxsamaysaa markuu yidhi:
“Oo
Ilaah wuxuu yidhi, Maya, laakiin naagtaada Saarah wiil bay kuu dhali doontaa,
magaciisana waxaad u bixin doontaa Isxaaq; oo waxaan isaga ku adkayn doonaa
axdigayga, kaas oo farcankiisa ka dambeeya u ahaan doona axdi weligiis waara.
Xagga Ismaaciilna waan ku maqlay; oo bal eeeg, isaga waan barakadeeyay, waanan
badin doonaa, oo aad baan u tarmin doonaa isaga; laba iyo toban amiir buu
dhali doonaa, oo quruun weyn baan ka dhigi doonaa. Laakiin axdigayga waxaan ku
adkayn doonaa Isaxaaq kan Saarah kuu dhali doonto sannadda soo socota xlligan
oo kale.” (Bilowgii 17:19-21) (2)
“Haah,
Ismaaciil kii uu Ilaah barakadeyay wuxuu noqday aabbahayna,” ayuu ydhi
Axmed, laakiin inaga Mulinka ah waxaan ognahay in Ilaah uu soo diray
rasuulladiisa inta badan iyo nabiya uuna ku soo diri doono farcanka Isxaaq.”
Xamdi ayaa sii hadlay, “Isxaaq wuxuu lahaa laba wiil, Esau iyo Yacquub (Yaqob).
Ilaah wuxuu cadeyay in balantii Masiixa ay ka imanayso Yacquub markuu isaga
isku muujiyay oo uu riyo kula hadlay isagoo leh:
“Oo
bal eeg, Rabbigaa isdul taagay, oo yidhi, waxaan ahay Rabbiga ah Ilaaha awowga
Ibraahim, iyo Ilaaha Isxaaq. Dhulka aad ku jiifto, waxaan siin doonaa adiga
iyo farcankaaga. Farcakaaduna wuxuu noqon doonaa sida ciidda dhulka , oo
waxaad ku firdhi doontaa tan iyo galbeed, iyo bari, iyo tan iyo woqooyi, iyo
koonfur: oo adiga iyio facankaagay qabiilooyinka oo dhammu ku barakoobi
doonaan.” Bilowgii 28:13-14)
(3)
“Waa
mid xusuus leh in markuu Ilaah Yacquub la hadlayay uu ku celcelyay qaybo ka
tirsan balantii hore ee Ibraahim laga balanqaaday,” ayuu yidhi Axmed. “Tan
waxay saa u tahay maadama ay isla balantii farcanba farcanka kale u
gudbinaayo,” ayuu Xamdina ku jawaabay, “Laakiin sidaadba arkaysid, Axmed,
waxay ahayd in Ilaah uu Yacquub dunida oo dhan ku barakadeyo?”
“Haah,
waxaan u malaynayaa in Masiixa uu mar kale cadayn doono inuu yahay dulucda ugu
weyn ee Kitaabka ku jirto,” ayuu Axmedna ku jawaabay isagoo yara ilka
cadaynaaya.
“Taas
waa sax” ayuu yidhi Xamdi. “Carruurta Israa’iil waxaa ka tirsanaa qoys
badan. Oo su’aashu waxay tahay in Ilaah uu qoyskan uu Masiixa ka dhalan
doono ii in kale. Ilaah wuxuu xushay Da’uud (sayedna
Dawoud) oo wuxuu la yeeshay balan isaga. Sii sheegidda inta badan waxaan
arkaynaa in Ilaah uu tusaayo in Masiixa uu ka imani doono qoyska nabi
Da’uud.
Nebi
Ishacyaah, kan nolaa laba boqol oo sanadood Da’uud ka hore, wuxuu qoyska
Jese u ekeysiyay sida kurtun geed. Da’uud aabbahiis waxaa la odhan jiray
Jese. Qoyskaas waxaa ka imaani doono kan uu ruuxa qoduuska ah ku kor degi
doono. Oo wuxuu hagaajin doonaa boqotooyada u eg jannada nafteeda, oo mid alla
kii boqortooyadas ku jiro wuu ogaani doonaa Rabbiga. Ayuu Ishacyaah qoray:
“Oo
jiridda Yesay biqil baa ka soo biqli doona, oo xididdadiisana laan baa ka soo
dhalan doonta, oo waxaa ku dul joogi doona Ruuxa Rabbiga oo ah ruuxa xigmadda
iyo waxgarashada, iyo ruuxa talada iyo xoogga, iyo ruuxa aqoonta iyo ka
cabsashada Rabbiga. Laakiin masaakiinta wuxuu ugu gar qaybin doonaa xaqnimo,
oo dhulka kuwiisa hooseeyana wuxuu ugu gar gooyn doonaa caddaalad, oo wuxuu
dhulka ku dhufan doonaausha afkiisa, oo kan sharka lehna wuu ku dili doonaa
feefta bushimihiisa. Oo maalintaas xididka Yesay ayaa dadyowga calan u ahaan
doona. Isagay quruumuhu doondooni doonaan, oo rugtiisuna ammaan bay ahaan
doontaa.” (Ishacyaah 11:1-2,4 iyo aayada 10aad)
(4)
“Bal
aan aragno inaan tan si sax ah u fahamnay iyo in kale” ayuu yidhi Axmed.
“Ilaah wuxuu muujiyay in Masiixa uu ahaani doono wiilka Ibraahim, Isxaaq,
Yacquub iyo Da’uud.” “Gaw!” ayuu ku jawaabay Xaxmdi isagoo aad u ilka
cadaynayo.
“Oo
markaan akhrino Injiilka waxaan arkaynaa in Masiixa uu ku dhashay sidii ay
nabiyada u sii sheegeen. Waa sababtaa awgeed wuxuu Injiilka uga bilowmaayo
farcanka. Oo waxay cadaynaysaa in runtii Masiixa uu yahay wiilka Ibraahim iyo
Da’uud.” “Markalena waxaan arkaynaa in dulucda ugu weyn ee Kitaabka ay
tahay Ciise, wiilkii Maryam,” ayuu yidhi Axmed. “Laakiin Xamdi waxaan
hubaa inaad weli ka war haysid inaan weli leeyahay su’aalo badan. Laakiin
waxaan u keedinaya wakhtigeena dambe.”
“Al-salamo
aleykom”(Nabad
hakula jirto)
“Aleykom
al-salam.” (Adna
hakula jirto)
“Maxaad
arkaysaa” ayuu yidhi Axmed isagoo saddex farood kor u taagayo. “Waxaan
arkaya saddex farood oo hal gacan kuyalaan” ayuu ku jawaabay Xamdi isagoo
ilka cadaynayo. “Xamdi” wuu sii hadlay Axmed “miyaad rumaysantahay inuu
Ilaah mid yahay ama saddex?” “Waxaa laga yaaba inaad fahamsanayn sida aan
u aaminsanahay waxa aan aaminsanahay” ayuu yidhi Xamdi, laakiin waa inaad
garataa inaan aaminsanahay Ilaaha runta ah oo keliya, oo ah kan uumay samada
iyo dhulka, kan wax kasta suubin karo, wax kasta yaqaano oona jooga meel
kasta. Waad ogtahay in iimmankaygu uu ku salaysanyahay Kitaabka, oo erayga
Ilaahu wuu baraya in Ilaah uu yahay mid, Runtaan waxay Kitaabka kaga
dhigantahay meelo badan.” “Laakiin Ilaah saddex ma uu noqon karo isla
markaasna mid,” ayuu ku adkaystay Axmed. Haddan wuxuu kor u taagay saddex
farood oo wuxuu yidhi, “hal kudar hal ookudar hal waxay noqonaysaa saddex oo
ma aha hal.”
“Meeqa
Axmed baad tahay adigu?”ayuu weydiyay Xamdi. “Ma mid baad tahay ama
laba?” “Runti waxaan ahay mid,” ayuu yidhi Axmed. “Ilaah wuxuu kuugu
uumay jidh iyo ruux,” ayuu yidhiXamdi. Jidhkaada ma Axmed baa?” ayuu
weydiyay Xamdi. “Haa.” “Laakiin
ruuxaadana?” ayuu weydiyay Xamdi, “taas ma Axmed baa?” “Mm, haa way
tahay,” ayuu yidhi Axmed, isagoo fahamsan wuxuu Xamdi dhihi doono. Oo Xamdi
wuu sii hadlay, “Maxay u adagtahay in Ilaah uu noqdo saddex hal ku jirto
markuu noo uumay laba hal ku jirto?” markuu yara aamusnaaday kadib Xamdi
wuxuu yishi, “waxaan dhihi karnaa Ilaah waa isku jir aan la fahmi Karin kan
iisu muujiyay saddex ruux. Waa yahaye, maxay noqonaysa haddii aan hal hal jer
ku dhufano oo aan hal jeer ku dhufano oo aan hal jeer ku dhufano, Axmedow?”
“Hal,”
ayuu ku jawaabay Axmed isagoo cod hoose ku hadlayo. Laakiin Ciise, wiilkii
Maryam waa uu nin oo ma aha wiilka Ilaah.” Axmed wuxuu aad u fiirinayay
Xamdi. “Xamdi, miyaad aaminsantahay in Masiixa uu yahay wiilka Ilaah?”
“Maxaad u malaysaa inaan rumaysanahay?” ayuu wediyay Xamdi. “Ma hubi
waxaad rumaysantahay dhabti” ayuu yidhi Axmed. “Laakiin waxaan u malaynaya
inaad aaminsantahay in Ilaah uu Mariantii bikradda ahayd jidh ahaan ugu tegay
oo waxay wada heleen wiil.”
“Astagfer
Allah! (waxaan Ilaah ka codasanaya cafis),” ayuu ku dhawaaqay Xamdi.
“Taasi ma aha waxaan rumaysanahay oo majiro mid Masiixa aaminsan oo saa
rumaysan.” Axmedoo yaaban ayaa wuxuu weydiyay, “de maxaad
rumaysantahay?” “Waxaan rumaysanahay in Ilaah uu yahay mid weligiisna
jiro, oo wuu jiray weligiiba intaan waxba la uumin,” ayuu ku bilaabay Xamdi.
“Markuu Injiilka macneynaayo kan uu yahay Masiixa kama bilaabanayso
dhalashadiisa uu dunida ku dhashay, laakiin waxay ka bilaabanaysaa wixii sii
jiray ka hore intuu Ilaah dunida uumin. Oo waxay ku qorantahay Injiilka:
“Bilowgii
waxaa jiray Hadalka, Hadalkuna wuxuu lajiray Ilaah, Hadalkuna wuxuu ahaa
Ilaah. Isagu Ilaah buu la jiray bilowgii. Wax walba waxaa laga sameeyay
waggiisa, oo wixii la sameeyay lama samayn isaga la’aantiis. Isaga waxaa ku
jirtay nolol, noloshuna waxay ahayd nuurka dadka.” (Yooxanaa 1:1-4)
(1)
“Ilaah
wuxuu dunida ku uumay eraygiisa, miyanay run ahayn?” “Haa, taas iida ah
waa run. Oo Ilaah wuxuu yidhi “ha noqoto” oo way noqotay (kon
fayakon) ayuu
ku jawaabay Axmed. “oo runti saa daraadeed Ilaah wuxuu dunida ku uumay
eraygiisa,” ayuu yidhi Xamdi. “Oo eraygan, ka imaaday Ilaah, wuxuu ahaa
qayb ka tirsan Ilaah oo waxaa ka buuxay awoodda uunka Ilaah iyo wax kasta uu
Ilaah ahaa. Waxaa ku jirtay nolol erayga Ilaah, oo meel alla meeshuu erayga
joogay waxaa laga uumay nolol midib kasta leh.” “Haa, waan kuugu
raacsanahay taa iida ah, laakiin maxay tahay dhabta erayadaan ‘eraygana
wuxuu ahaa Ilaah’ macnaheeda?” ayuu weydiyay Axmed.
“Haddii
aan maxakamadda sharciga ka marag furi lahaa, aniga iyo erayadayda ma kala
xooci kartid,” ayuu yidhi Xamdi. Erayadayda ayaa ii hadlayaa oo qayb iga
tirsan bay noqon doonaan. Markaan meeshaan fadhinno oo aan hadlayno,
erayadeena waa qayb naga tirsan oo erayadeena ayaa na qaabilsan. Markuu Ilaah
dunida uumay, erayga uu ku hadlay isaguu la mid ahaa. Oo runti Ilaah kama
sooci karno eraygiisa. Erygan we4ligii jiray ee Ilaah, kan isaga la mid ah oo
qabo dabeecadiihiisa oo dhan, waxaa lagu juujiyay Ciise, wiilkii Maryan, sida
qoran:
“Hadalkuna
jidh buu noqday, oo waa ina dhex joogay, oo waxaannu aragnay ammaantiisii,
taas oo ahaydammaantii u ekayd tan Wiilka keliya ee Aabbaha, ee nimco iyo run
ka buuxa.” (Yooxanaa 1:14) (2)
“Wax
kasta uu Ilaah yidhi kusaabsan nafsaddiisa, dabeecaddiisa oo dhan, waxaa lagu
muujiyay Masiixa. Ilaah waa Qoduus. Dadka markay arkeen sidduu Masiixa asli u
ahaa, waxay isaga ka dhex arkeen qoduusnimada Ilaah. Ilaah waa ajacayl. Markay
arkeen sidduu Masiixa dadka u jeclaa, waxay isaga ka dhex arkeen jacaylka
Ilaah. Ilaah wuu awooda inuu suubiyo wax kasta. Wuxuu yahay kan awooda leh.
Markay dadka sidduu Masiixa biyaga ugu kor socday, siduu duufaanka ula hadlay,
siduu u demiyay dabeeshii iyo biyaha, sidduu roti u hagaajiyay, sidduu
indhoolayaasha u boogsiyay iyo sidduu kuwa dhintay nafta ugu soo celiyay,
waxay Ciise ka dhex arkeen awooda iyo sharafta uu Ilaah ka dhex muujiyay
isaga.”
“Laakiin
sidee buu Ilaaha meel kasta jooga ugu xadidnaan kara bani-aadan?” ayuu ku
adkaystay Axmed. “Ilaah miyuu dunida hilmaamay markuu Masiixa ku jiray?”
“Axmed,” ayuu yidhi Xamdi, “bal kaba soo qaad waxaan ku jirnaa bad aan
dhamaad lahayn oo waxaan isku deyaynaa inaan galas biyo ah ku hoorino badda si
aan biyo ugu buuxinno. Haddii aan biyahas kala saarno, waxaan arkaynaa in ay
waxba ku kala downayn biyihii badda ku jiray. Waa isla sidaa haddii aan
Masiixa eegno. Ilaaha weyn oo weligii jira wuu joogaa meel walba. Isla
markaasna, wuxuu isku muujjiyaa Masiixa, isla dabeedadihiisi iyo awoodiisi
isagoo leh. Laakiin Ilaah ma idlo maadama uu Masiixa isku muujiyay. Weli isagu
waa mid aan idlaanin weligiis.
“Laakiin
Ilaah bani-aadmi iskuma muujinaayo,” ayuu yidhi Axmed. “Sidee baan Ilaah u
idlayn karnaa? Miyuusan awoodin inuu wax kasta iskiissa u suubiyo?” “mm,
haa, wuu suubin karaa wax kasta,” ayuu ku jawaabay Axmed, “laakiin ma
rumaysani kari inuu bani-aadmi isku muujiyay” “Waan isku raacsanahay in
tan ay dhibaato nagu kicin karto inaga laakiin ay Ilaah dhibaato ku eheen, kan
suubin karo wax alla wixii uu doono,” ayuu yidhi Xamdi. “Haddad weli
ogaanin sheekada, maxaad dhihi doontaa hadduu qof ku hidhaahdo Ilaah wuxuu
isku muujiyay duur gubanaayo oo wuxuu duurkaas kula hadlay Muuse?”
Axmed
wuu yara fikiray intuu yara qoslay markuu fahmay inay ahayn wax adag in Ilaah
uu bani-aadmi isku muujiyo ka badan intuu duur isku muujin karo.
Xamdi wuu sii hadlay, “Axmed, bal yara fikir in mudo ah, yaa weeye
kan lagu magacaabay ‘erayga Ilaah’ iyo ‘ruuxa Ilaaha’ (
khalimat Allah wa roh Allah)?
Haata ruuxa Ilaah wuxuu mid la yahay Ilaah. Waan ognahay in ruuxa Ilaah uu u
huwiyay Maryantii bikradda ahayd oo way uuraysatay oo waxay dhashay Masiixa,
sidey malaa’ig jibriil ugu sheegtay Maryan haddii aan akhrino Injiilka siduu
Lukos 1:35 u qoray;
“Malaa’igti
waa u jawaabtay oo ku tidhi, Ruuxa Qoduuska ah ayaa kugu soo degi doona, oo
xooggii kan ugu sarreeya ayaa hoosiis kuu noqon doona, sida darted kan
qoduuska ah oo kaan dhalan doona waxaa loogu yeedhi doonaa Wiilka Ilaah.”
(3)
“Oo
su’aasha waxay noqon kartaa yaa weeye kan dunida saan ku yimid oo keliya?”
“Axmed, haddii aad dhaqtar ahaani lahayd wakhtigii Masiixa oo ay hooshaada
ahaani lahayd inaad u qortid waraaqda dhalashada, Maxaad ku qori lahayd?
Magaciisu muxuu ahaa?” “Waxaan u malaynaya inaan qori lahaa ‘Ciise
wiilkii Maryan’,” ayuu yidhi Axmed. “Magaca hooyadana?” “Mm, taa
waxay ahaani lahayd ‘Maryantii bikradda ahayd’,” ayuu ku jawaabay Axmed.
“Haddana waxaan gaarnay magaca Aabbaha,” ayuu yidhi Xamdi isagoo yara ilka
cadaynayo. “Runtii meeshaasna lama deyseen iyadoon waxba lagu qorin, maadama
uu lahayn aabbo duniyeed,” ayuu yidhi Xamdi, “…ama waxaan is weydin
lahayn, ‘intuu ka yimid? Waa maxay farcanka kan lagu magacaabay “erayga
Ilaah” iyo kan Ruuxa Ilaah?” Maxay tahay tilmaanta lagu garan karo kan
jannada ka yimid?’ Isaga naftiisa ayaa yidhi:
“Waayo,
kibista Ilaah waa kan samada ka soo degayoo dunida nolosha siiya. Markaasaa
Ciise wuxuu ku yidhi, Anigu waxaan ahay kibista nolosha. Kii ii yimaadaa ma
gaajoon doono, kii I rumaystaana ma harraadi doono weligiis.
(4)
Anigu
waxaan ahay kibista nool ee jannada ka soodegtay. Haddii qof uun kibistan
cuno, weeligiis wuu noolaan doonaa. Oo kibistaan siin doonaa waa jidhkayga,
nolodha dunida aawadeed. (Yooxanaa 6:33,35&51)
(5)
Axmed,
wuxuu u yidhi inuu jidkiisa u bixiyo kafarogudka bani-aadmiga oo dhan kan
rotiga caadiga ah cunaa wuxuu helaa nolosha cadiga ah, laakiin kan cunaa
rotiga Ilaah, kan ka yimid jannada wuxuu helaya nolosha ruuxeed, nolosha
weligeed ah. Kan rumaysta Masiixa oo na isaga la qaybsadaa, wuxuu helaa nolo
dherjinayso baahida iyo haraadka bani-aadmiga ay Ilaah u qabaa. Tan waa waxa
aniga naftayda aan dareemay. Masiixa waa hadiyad kaaga timid xagga Ilaah
Axmed.”
“Anigu
taa iida ah diyar uma ihi haatan,” ayuu yidhi Axmed isagoo cod hoose ku
hadlaayo. “Waxaa jiraan fikiraddo badan oo aan ka fikirayo. Haatan waxaan
fahamsanahay inaan dhabti aan ka lunsanaa waxa kusaabsan fikiradda aan ka
qabay sidaad Ilaah u rumaysantahay. Tartiib baan u fahmi hayaa sidaad u
rumaysantahay Ilaaha weyno waaxidka ah iyo siduu Masiixa iskuugu muujiyay.
Waad ogtahay inaan Masiixa ku jaclahay qalbigayga oo dhan, laakiin weli waxaan
qabaa su’aalo badan oo jawaab u baahan. Laakiin wakhtiga dambe ayaan taa
iida ah ka hadlaynaa. Soo ma ahan Xamdi?” “Waxaan sugaya wakhtigaas aan
kulmi doono,” ayuu Xamdi ku jawaabay.
Al-salamo
Aleykom (Nabadi
hakula jirto)
Aleykom
al-salam (Adna
hakula jirto)
“Habeen
iyo maalinba waxaan ka fikirayay wada hadalkeeni ugu dambeyay,” ayuu yidhi
Axmed. “Ugu horeynti waxaad leedahay Ciise, wiilkii Maryan waa bani-aadmi.
Haddana waxaad leedahay Ilaah wuxuu isku muujiyay isaga. Waxaan doonay kan
dhabtii Masiixa uu yahay inaan ogaado.Ma run baa Masiixa waxaad ka dhigtay
wiilka Ilaah isagoo eheen wax aan ka eheen wiilka Mariyan?”
“Axmed,
jawaabta su’aashanwaa waa furaha nolosha weligeed ah oo Ilaah lalayeesho ka
bilaabato halkan iyo nolosha weligeedba. Waxay noqonaysaa ‘shirk’ (inaan
Ilaah qof la barbar dhigno) haddii aan Ilaah bani aadmi la barbar dhigno.
Laakiin Kitaabka wuxuu baraya in Ilaah uu isku muujiyay baniaadi oo ma ahan
sida kale. Kuligeenba waxaan ogolnahay in Masiixa uu ku dhashysida baniaadmiga
caadiga ah. Sida nabiyada ay sheegeen, isagu waa wiilka Ibraahim, Wiilka
Da’uud iyo wiilka Maryan. Laakiin sii sheegidii nebiyada ka hore intuu
Masiixa dhalan, Ilaah wuxuu nabanaya inuu noogu imanayo Masiixa” “Miyaad
ka waddaa in rasuullada iyo nabiyada Masiixa ka hore ay jaa ka hadleen wax
kusaabsan in Ilaah naftiisa Masiixa lagu juujin doono?” ayuu weydiyay Axmed
isagoo yaaban.
“Dulucda
Kitaabka oo dhan waa Masiixa, oo ma aha inay naga yaabiso in Ilaah uu jaa
runta muujiyay kusaabsan Masiixa isagoo nabiyada ku hadlayo,” ayuu yidhi
Xamdi. “Bal I tus,” ayuu codsaday Axmed, “aad baan u jaclahay inaa
arko.”
Xamdi
wuu yara fikiray intuusan hadlin, “markuu Ilaah 700 oo sanadood dhaladhada
Masiixa ka hore, u muujiyay nabi Miikaah in Masiixa uu ku dhalan doono
magaalada Beytlaxam, oo haddana wuxuu cadayay in kan dhalan doono u jiray
wakhti hore dhalashadiisa.
“Laakiinse
adigu BeytlaxamEfraahaahay in kastoo aad ku yar tahay kumanyaalka reer
Yahuudah, waxaa adiga iiga kaa soo bixi doona mid dalka Isaraa’iil talliye
ka noqon doona, kaasoo bixitinkiisu ahaa waa hore, iyo tan iyo weligiis.”
(Miikaah 5:2)
(1)
“Oo
runtii Masiixa wuxuu ku dhashay magaalada Beytlaxam, sida ku qoran Injiilka:
“Yuusufna
Galili ayuu ka cacay, oo magaaladii Naasaret ka tegey, oo wuxuu aaday
Yahuudiya ilaa magaaladii Daa’uud oo Beytlaxam la odhan jiray, maxaa yeelay,
wuxuu ahaa dadkii iyo dhashii Daa’uud, in lala qoro Maryan oo ahayd tii u
doonanayd oo uuurka lahayd. Waxaa dahcay kolkay halkaas joogeen in maalmihii
ay umuli lahayd dhammaadeen, waxayna umushay wiileedii curadka ahaa, markaasay
maro ku duudduubtay oo qabaal ku jiifisay, waayo, meel ay ku hoydaan ayay
hudheelkii ka waayeen.” (Lukos 2:4-7) (2)
Su’aashu
meeshan ka dhalan karto waxay tahay waa ayo kan jiray ka hore intuusan dunida
ku dhalan. Waan arkaynaa wuxuu naftiisa ku yidhi kuwa Yuhuudda ah markay wada
hadal ku yeesheen Yerusaalem (Al-Qodos):
“Aabbihiin
Ibraahim waa ku reyreeyay inuu maalintayda arko, wuuna arkay oo ku faxay.
Sidaa aawadeed Yuhuuddii waxay ku hidhaahdeen, weli konton sannadood ma aadan
gaadhin, oo Ibraahim ma aragtay? Ciise wuxuu ku yidhi, Runtii, Runtii, waxaan
idinku leeyahay, Intaan Ibraahim jirin anaa ah.” (Yooxanaa 8:56-58)
(3)
“Waxaan
ognahay in Ibraahim uu nolaa 2000 oo sanadood Masiixa ka hore.” Oo saa
darted waxaan arkaynaa in Masiixa naftiisa uu ku dhawaaqi inuu jiray
dhalashadiisa ka hore,” ayuu ydhi Xamdi. Laakiin intee baan ka arkaynaa
nebiyada oo leh Ilaah wuxuu isku muujin doonaa Masiixa?” “Taas iida ah
meelo badan bay ku qorantahay” ayuu yidhi Xamdi. Nebi Ishacyaah wuxuu ka
hadlaya mid ka imani doono qayb yar meeshuu Ciise, wiilkii Marina ku karay.
Wuxuu hagaajin doonaa boqotaaoyo weligeed jireyso, taas oo lagu garan doono
nabadda Ilaah. Isaga naftiisan kan ahaani doono wiil uu dhalay Daa’uud, ayaa
boqoyooyadaan weligii xukumi doono. Nebiyada waxay tilmaantaan Masiixa ku
tilmaameen magacyo kala duwan oo isaga loo bixiyay:
“Waayo,
waxaa inoo dhashay ilmo, waxaa layna siiyay wiil, oo boqornimadu garbihiisay
saarmi doontaa, oo magiciisana waxaa loo bixin doonaa kan yaabkaleh, iyo
Lataliye, iyo Ilaaha Xaagga leh, iyo Aabbaha Daa’imka ah, iyoo Amiirka
Nabadda. Oo boqornimadiisa iyo nabaddu way badnaan doonaan, dhammaadna uma
lahaan doonaan carshiga Daa’uud iyo boqortooyadiisa, in la sii adkeeyo, oo
caddaalad iyo caqnimo lagu sii hayo haatan iyo tan iyo weligeedba. Oo tan
waxaa samayn doona qiirada Rabbiga ciidammada.” (Ishacyaah 9:6-7)
(4)
“Waxaan
ognahay in magacadda Ilaah ay qofka siinayaan tilmaanta kusaabsan qofka iyo
dabeecadahiisa. Haddaba, isagu waa ayo, Axmed, kan loo beciyay magacyadaan?”
“Sabarkaan Masiixa oo ay nebiyada sii sheegeen ka hore intuusan dhalan waxay
I siin haysaa faham wanaagsan, “ ayuu yidhi Axmed. “Laakiin miyay
sheegeysaa inuu Ilaahy u imaani doono dunida uu isaga naftiisa uumay?”
“Yooxanaa
Babtiisaha (Yahya
Abn Zakaria)
wuxuu nolaa isla wakhtigii Masiixa,” ayuu yidhi Xamdi. “Waxaa isaga soo
diray Ilaah inuu Masiixa jidka u sii hagaajiyo, si ay dadka u toobad keenan oo
ay isaga u rumaystaan markii Yooxanaa la weydiyay kan uu isagu naftiisa ahaa
iyo sababta uu Ilaah isaga u soo diray, wuxuu iyaga uga jawaabay nabi
Ishacyaah wuxuu ka yidhi cutubka 40aad, meesha ay ku qorantahay:
“Waxaa
yeedhaya mid qaylinay acodkiis oo leh, Jidkii Rabbiga cidlada dhexdiisa ka
hagaajiya, oo lamadegaanka dhexdiisa jid weyn Ilaahayaga aawadiis uga toosiya.
Dooxo walba kor baa loo qaadi doonaa, oo qar iyo buur walbana waa la gaabin
doonaa, waxa qalloocanna waa la toosin doonaa, oo meelaha xunxunna waxaa laga
dhigi doonaa bannaan siman, oo waxaa la muujinm doonaa ammaanta Rabbiga, uunka
oo dhammuna way wada arki doonaan, waayo, afkii Rabbiga ayaa saas ku
hadlay.” (Ishacyaah 40:3-5)
(5)
“Sawirka
nebi Ishacyaah waxuu cadaynaysaa booqashada boqor sare. Waxay ahayd inay dadka
isaga ugu dhisan jidad cusub oo toosan lamadegaanka. Laakiin waa ayo boqorkani
booqasha u imanayo Axmed?” “Mm, sida nabiga uu sheegay, wa Rabbiga,
Ilaaheena ah,” ayuu ku jawaabay Axmed isagoo cod hoose ku hadlaayo.
“Sawirka
wuu sii cadaynaya” ayuu ku sii hadlay Xamdi “haddii aan horey u sii
akhrino isla cutubkaas, meesha ay ku qorantahay:
“Kaaga
warka wanaagsan Siyoon u keenayow, buurta sheer kor u sii fuul, kaaga warka
wanaagsan Yeruusaalem keenayow, codkaaga kor xoog ugu qqaad, kor u sii qaad,
oo innaba ha cabsan. Oo magaalooyinka dalka Yahuuddah waxaad ku tidhaahda, War
bal Ilaahiinna eega! Bal eega, Sayidka Rabbiga ahu wuxuu la iman doonaa xooga
weyn, oo gacantiisa wax isaga ugu talin doonta! Bal eega, abaalgudkiisii wuu
wadaa oo abaalmarintiisuna way ka soo horraysaa. Isagu adhigiisuu u daajin
doonaa sida adhijir oo kale, naylahana gacantiisuu ku ururin doonaa, oo wuxuu
ku qaadi doonaa laabtiisa, oo kuwa la nuugana qun yar buu u hor kici
doonaa.” (Ishacyaah 40:9-11)
(6)
“Masiixa
runti wuu u yimid sida adhijirka kuwa isaga rumaysan oo dhan. Oo isaga
naftiisa wuxuu yidhi:
“Waxaan
ahay adhijirka wanaagsan. Adhijirka wanaagsanu wuxuu naftiisa u bixiyaa idaha
daraaddood.” (Yooxanaa 10:11) (7)
“Laakiin
Axmed waa ayo kan sida uu nabiga sheegay ay tahay inuu adhijir ahaan u imaani
doono?” “Waa inaan ogolaana in Rabbiga Ilaaha ah naftiisa uu na tusay,”
ayuu ku jawaabay Axmed, isagoo hadaladii nabiga aad u luleen isaga.
Xamdi
wuu sii hadlay, “sidaadba fahamsantahay, Axmed, sii sheegiddaan aad arkaysi
o dhan oo ay nabiyada sii sheegeen waxay ku wada idlaadeen Masiixa, wiilkii
Maryan. Ka hore intuusan Masiixa shalan, malaa’ig Jibriil ayaa Zakariah u
timid kan ahaani doono aabbaha Yooxanaa Babtiisaha. Malaa’igta waxay u
sharacay Zakariah inuu heli doono wiil iyo weliba shaqada qaaseed uu wiilkiisa
qaban doono. Oo malaa’ig Jjibriil wuxuu tidhi:
“Waayo,
Rabbiga hortiisa nin weyn buu ku ahaan doonaa, mana cabbi doono khamri ama wax
lagu sakhraamo. Waxaana xataa uurka hooyadiis kaga buuxsami doona Ruuxa
Qoduuskaa. Reer bini Israa’iil badidoodana ayuu Rabbiga Ilaahooda ah ku soo
jeedin doonaa. Isaguna wuxuu ku hor mari doonaa ruuxii iyo xooggii Eliyaas
inuu aabayaasha qalbiyadooda ku soo jeediyo carruurta, iyo inuu caasiyiinta
kku soo celiyo xigmadda kuwa xaqa ah, inuu Rabbiga u diyaargareeyo dad
hagaagsan.” (Lukos 1:15-17)
(8)
“Sida
Injiilka ku qoran waa ayo kan uu Yooxanaa Babtiisaha uu ka hor tegi doono,
Axmed?”
“Rabbiga
Ilaahooda ah,” ayuu ku jawaabay Axmed. “Markuu Yooxanaa Babtiisaha
dhalanayay,” Xamdi ayaa sii hadlay, Zakariahwuu sii sheegay waxa kusaabsan
isaga, wiilkiisa dhalan doono:
“Adigu,
ilma yahow, waxaa laguugu yeedhi doonaa nebigii Kan ugu sarreeya, Waayo,
waxaad hor mari doontaa Rabbiga horiisa inaad jidadkiisa diyaargaraysid; Oo
aad dadkiisa ogeysiisid badbaadada Ee dembidhaafkooda ah, Ee laga hela
naxariista weyn ee Ilaaheenna, Tan qorraxda soo baxda xagga sare inaga soo
booqan doonta…” ( Lukos 1:76-78) (9)
“Axmed,
ma arkaysaa in Yooxanaa sida uu nabe Ishaacyaah yidhi, Malaa’ig Jibriil iyo
aabbihii Zakariah, waxy ahayd inuu Ilaah horago, oo kan imaan doonana waa
Ilaah naftiisa?” “Haa, waan arkayaa taas oo waxaan u malayn karaa in
waxyaalahaan oo dhan la xoojiyay kadib markuu Masiixa runti yimid,” ayuu
yidhii Axmed isaga oy dhab ka tahay.
“Haah,
waa run,” ayuu yidhi Xamdi. “Markay Marinatii bikradda ahayd Masiixa ku
dhashay Beytlaxam, magaaladii Daa’uud, Malaa’igta Ilaah ayaa ku soo baxday
adhijirka qaarkood meel magaalada ka baxsan oo waxay iyaga ku tidhi:
“Markaasaa
malaa’igtii ku tidhi, Ha baqina, waayo, ogaada, waxaan idiin keenay war
wanaagsan oo leh farxad weyn oo u ahaan dadka oo dhan. Waayo, manta waxaa
magaalada Daa’uud idiinku dhashay Badbaadiye oo ah Masiixa Rabbiga ah.”
(Lukos 2:10-11)
(10)
“Cadaynta
in Masiixa uu yahay Rabbiga aad buu Injiilka u xoojinaya. Oo isaga naftiisa
wuxuu yidhi:
“Aniga
iyo Aabbuhu mid baannu nahay.” (Yooxanaa 10:30)
(11)
“Anigu
mar horeba jacayl badan iyo xishmad waan u qabay Ciise, wiilkii Maryan,”
ayuu yidhi Axmed, laakiin haatan waa marka ugu horeyso oo aan u malaynaayo
macnaha guu ee kan uu yahay Masiixa iyo sababta uu dunida ugu dhashay. Runtii
aad baad ugu mahadsantahay wadhtiga iyo tabarta aa qaadatay inay waxyaalahaan
ii macnayso Xamdiyow.”
“Axmed,
ayuu yidhi Xamdi uuna ku yidhi cod culus, Rumaysadka Masiixa, Ilaah wuxuu ku
bixinayaa dembi dhaaaafka wax kasta iyo nolosha weligeed ah. Masiix naftiisa
kan ka guulaystay dhimashada kana sara kiciyay kuwa dhintay ayaa leh:
“Ciise
ayaa ku yidhi, Anigu waxaan ahay sarakicidda iyo nolosha. Kii I rumaystaa, in
kasta uu dhinto, wuu noolaan doonaa. Kii kasta oo nool oo I rumaystaa weligtii
ma dhiman dooono.. Waxan ma rumaysan tahay?” (Yooxanaa 11:25-26)
(12)
“Axmed,
miyaad doonaysaa inaad aqbashid hadiyadda Ilaah oo laguugu keenay rumaysadka
aad Masiixa rumasanaysid?” “Haa, waxaan dareemayaa inuu hor taaganyahay
uuna garaacayo iridayda haata xaalkan,”ayuu ku jawaabay Axmed isagoo ilin
indhahiisa ka daadanayso. “Sidee baan ku heli karaa hadiyaada
Ilaah?” “Ma aha wax adag” ayuu ku jawaabay Xamdi. Erayadaada Ilaah ku
bari. Qiro wax kasta. Ilaah wuu ogyahay wax kasta oo nagu saabsan runti. Hel
dembidhaafka lagu helaayo kafaarogudka uu Masiixa kuugu furtay. Tuko si uu
Ilaah noloshaada ku soo galo ruuxisa uun ku siiyo awoodda aad Masiixa ku
raacdid sida xertiisa. Baryadaan ku bari magaca Masiixa. Isaga aya
kafarogudkiisu noogu noqday dhedhexaadiyaha kuu dhexeeyo adiga iyo Ilaaha
Aabbaha ah. Markaad rumaysatid Masiixa saan ku ogalaatid isagoo ah hadiyada
Ilaah kaaga timid, muujido ayaa ka dhexdhacayso noloshaada. Baaybalka wuxuu
leeyahay mar labaad baad dhalatay. Waxaad nolol cuxuub ka heleysaa Ilaah.
Waxaad Ilaah la geleysaa xiriir cusub Masiixa awgii. Oo Ilaah wuxuu noqonaya
Aabbaha adiguna waxaad tahay carruurtiisa, sid aku qoran Injiilka kusaabsan
kuwa Masiixa rumaysta oo dhan:
“Laakiin
in alla intii aqbashay, wuxuu siiyay amar ay carruurtii Ilaah ku noqdaan,
kuwaasu waa kuwii magaciisa rumaystay…” (Yooxanaa 1:12)
(13)
Markay
tukadeen oo ay Ilaah u mahadnaqeen, Xamdi wuxuu qosol weyn ku yidhi “ku soo
dhowow qoyska! Haatan, Ciise awgiis, waxaan wada nahay walaalo ku wada jiraan
qoyska ugu weyn ee Ilaah.”
Sidee
baan kuugu mahad naqaa,” ayuu yidhi Axmed oo ay farxad ka buusdo. “Ilaah u
mahadnaq, oo maalin walba u mahadnaq isaga.” Ayuu ku jawaabay Xamdi.
“Waxaad
raadisaa wadajirka kuwa kale oo raacsan Masiixa sida aad adigaba
rumaysantahay. Haatan waad tukan kartaa tukashada uu Masiixa baray Xertiisa
inay ku baryaan Ilaah: “Haddaba sidatan u tukada,
Aabbahayaga
jannada ku jirow, magacaagu qoduus ha ahaado. Boqortooyadaadu ha timaado,
doonistaada dhulka ha lagu yeelo sida jannada loogu yeelo. Kibis maalin naagu
filan, manta na sii. Oo naga cafi qaamahayaga sidaannu u cafinnay kuwa noo
qaamaysan. Oo jarrabaadda ha noo kaxayn, laakiin sharka naga du. Waayo,
boqortooyada iyo xoogga iyo ammaanta adigaa leh weligaa. Aamiin”.
(14)
Aayadaha
laga soo xigtay Kitaabka qoduuska ah;
Axdiga
hore© SIM, 1976
Axdiga
Cusub © United Bible Societies, 1976, 1979
Haddii
aad doonaysid inaad mowduucyada buugan lagaga hadlay Kitaabka qoduuska ah
(Baybalka) ka akhrisatid waa kuwan aayadaha aad akhrisan kartid kuwa ka mid
ah:
(1) Rooma 6:23
(2) Yooxanaa 1:29
(3) Muujintii 3:20
(1) 1 Timoteyos 2:5-6
(2) Cibraaniyada 9:22
(3) Ishacyaah 53:4-7
(4) Sabuurrada 22:14-18
(5) Markos 10:45
(1) Bilowgii 2:16-17
(2) Rooma 5:12
(3) Bilowgii 3:15
(1) Bilowgii 12:1-3
(2) Bilowgii 17:19-21
(3) Bilowgii 28:13-14
(4) Ishacyaah 11:1-2, 4, 10
(1) Yooxanaa 1:1-4
(2) Yooxanaa 1:14
(3) Luukos 1:35
(4) Yooxanaa 6:33, 35
(5) Yooxanaa 6:51
(1) Miikah 5:2
(2) Luukos 2:4-7
(3) Yooxanaa 8:56-58
(4) Ishacyaah 9:6-7
(6) Ishacyaah 40:9-11
(7) Yooxanaa 10:11
(8) Luukos 1:15-17
(9) Luukos 1:76-78
(10) Luukos 2:10-11
(11) Yooxanaa 10:30
(12) Yooxanaa 11:25-26
(13) Yooxanaa 1:12
(14) Matayos 6:9-13
Haddii ay jiraan wax codsi dheeraad ah ama
buugag ama farimo kale oo luuqadda afka Soomaaliga ku dhigan waxaad ku soo
codsan kartaa cinwaanka; sanduuqa boosto – 76001- 00508 Nairobi Kenya
Emaylka: cwn@alphanet.co.ke
Ama cwn@email.ro